دخل و خرج صندوق ملی محیط زیست

همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ مصوب شد که بخشی از مالیات بر ارزش افزوده در اختیار صندوق ملی محیط زیست قرار بگیرد. تا فروردین سال بعدش از این ردیف بودجه، ۹۰۰ میلیارد تومان به صندوق ملی محیط زیست واریز شد. اما ارزیابی مجلس نشان داد که این صندوق با وجود چنین مبلغ قابل توجه، فقط برای حدود ۲۶۵ میلیارد تومان آن توانست برنامه‌ریزی و به بانک‌های عامل معرفی کند. البته بخشی از پروژه‌های معرفی شده نیز به علت مسائل مختلف نتوانستند از تسهیلات استفاده کنند. توزیع پروژه‌ها هم در سطح کشور وضع مطلوبی نداشت. حالا بعد از گذشت سه سال، اندکی اوضاع بهتر شده است اما نه آنچنان که بتواند احتمال کنار گذاشته شدن و کم‌رنگ شدن نقش صندوق ملی محیط زیست در کاهش آلاینده‌های محیط زیستی را کم کند.

تاکنون صندوق ملی محیط زیست مجموعا ۱۵۶ پروژه به اعتبار ۱۵۴۷ میلیارد تومان برای دریافت تسهیلات به بانک عامل معرفی کرده است. اما بانک‌های عامل تا کنون فقط ۱۵ درصد از اعتبارات مربوطه را محقق کرده‌اند.

مرکز پژوهش‌های مجلس برای بهبود عملکرد صندوق، چند پیشنهاد ارائه کرده است:

• مهمترین نقیصه در ساختار فعلی صندوق ملی محیط زیست این است که با گذشت تقریبا یک دهه از ایجاد این صندوق، هنوز معلوم نیست که آبا اقدامات و تخصیص بودجه به انواع پروژه‌ها از این صندوق اصلا تاثیر مثبتی در وضعیت محیط زیست کشور داشته؟ بنابراین بهتر است که متولیان صندوق فارغ از نظر سازمان حفاظت محیط زیست، عملکرد پروژه‌ها را مستقلا ارزیابی کند.
• هر چه شفافیت بیشتر باشد بهتر می‌توان عملکردها را ارزیابی و نقص‌ها را برطرف کرد. صندوق در سالهای اولیه شفافیت کمی داشته است. شفافیتی که در یکسال اخیر در سایت این سازمان ایجاد شده هنوز ابهاماتی مثل این که «روند انتخاب یک پروژه‌ چگونه است؟» را داراست.
• پیشنهادات بعدی مرکز پژوهش‌های مجلس، کمک گرفتن از شرکت‌های دانش بنیان برای ایجاد کلینیک رفع آلایندگی است و اینکه تسهیلات هر استان، از عوارض آلایندگی همان استان تامین شود و عوارض هر صنعت در کاهش آلایندگی در همان صنعت هزینه شود. علاوه بر این با کسانی که با وجود گذشت ۵ سال، آیین نامه قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌ها را اجرا نکرده‌اند به عنوان ترک فعل کننده برخورد ثانونی شود.

در سال‌ ۱۳۹۹ هیچ درآمدی از محل اجرای قوانین مدیریت پسماند و هوای پاک به این صندوق واریز نشد و تنها بودجه این صندوق قانون بودجه سال ۹۹ کل کشور بود. سال ۱۴۰۰ علاوه بر قانون بودجه ۲۱ میلیارد تومان از قانون مدیریت پسماند به این صندوق واریز شد. اما سال گذشته (۱۴۰۱) اختصاص بودجه از محل قانون بودجه سالیانه حذف شد و تنها ورودی این صندوق علاوه بر کمک‌های مردمی و سازمان‌ها، ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند و ماده ۳۳ هوای پاک بود. امسال اما تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست به نتیجه نرسید و فقط نیمی از درآمد ماده ۳۳ قانون هوای پاک (۳۰ میلیارد تومان) به صندوق ملی محیط زیست واریز شد و بقیه به وزارت کشور داده شد. علی سلاجقه اما امیدوار است سال آینده علاوه بر اینکه بودجه صندوق در این خصوص افزایش یابد، این رقم نیز به صندوق برگردد.

بیشتر بخوانید:

بیمه گاو، اسب، قاطر، گوسفند، بز و کندوی عسل چقدر است؟

راه‌اندازی دوباره صندوق ملی محیط‌زیست

بازار تبادل آلاینده ها یا اوراق اعتبار آلایندگی (CDM)

بهره‌برداری از طرح‌های ملی محیط زیست با دستور روحانی

سهم محیط زیست از بودجه ۱۴۰۰ | خبر خوش برای محیط‌بانان